18 Jul Η ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
MONIMEΣ ΣTHΛEΣ Hμερομηνία δημοσίευσης: 16-07-13 ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Η νέα δημόσια -και όχι κρατική- ραδιοτηλεόραση
Του Ιωαννη Κ. Καρακωστα*
Η ελευθερία της έκφρασης καθώς και η ελευθερία του Τύπου και των μέσων μαζικής ενημέρωσης (άρθρο 14 και 15 του Συντάγματος) κατοχυρώνονται στη συνταγματική έννομή μας τάξη γιατί αποτελούν το ενδεδειγμένο μέσο για την εξυπηρέτηση της δημοκρατικής αρχής και την προάσπιση της αξίας του ανθρώπου που συνιστούν τα θεμέλια του νομικού και του ηθικοκοινωνικού μας πολιτισμού. Η δημόσια ραδιοτηλεόραση, στο πλαίσιο αλληλεπίδρασης ιδεών και πολιτικών πεποιθήσεων, τότε και μόνο τότε εξυπηρετεί τον σκοπό που τάσσει το Σύνταγμα, όταν συνιστά το μόρφωμα εκείνο της δημόσιας υπηρεσίας, που ανεπηρέαστο από κρατικές παρεμβάσεις και ιδεοληπτικές προκαταλήψεις συντελεί αποφασιστικά στη διαμόρφωση της ελεύθερης πεποίθησης και γνώμης των πολιτών.
Πριν από δύο έτη (Ιούλιος 2011), η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε τον Ν. 4002/2011. Η Ελλάδα χρειαζόταν άμεσα το νομοθετικό πλαίσιο για ευέλικτες μεταρρυθμίσεις με σκοπό την ανάπτυξη και τη δημοσιονομική εξυγίανση. Ενόψει τούτων, με το άρθρο 66 του Ν. 4002/2011, προστέθηκε νέο άρθρο στον Ν. 3429/2005 «Δημόσιες Επιχειρήσεις και Οργανισμοί (ΔΕΚΟ)». Τηρώντας πιστά το άρθρο 43 παρ. 2 του Συντάγματος, το προστεθέν άρθρο 14Β αναθέτει στον υπουργό Οικονομικών και στον εκάστοτε αρμόδιο υπουργό την αρμοδιότητα να καταργήσει τις προβλεπόμενες και ρητώς κατονομαζόμενες στη διάταξη ανώνυμες εταιρείες, που ανήκουν στο κράτος.
Στο ανωτέρω πλαίσιο, εντάσσεται η κατάργηση της ΕΡΤ Α.Ε. Ο νομοθέτης του 2011, που επιδιώκει την εξυγίανση της δημόσιας διοίκησης, αποφασίζει ότι η ΕΡΤ Α.Ε. πρέπει να εξυγιανθεί, η παρεχόμενη υπηρεσία της να αναβαθμιστεί. Και η εκτελεστική εξουσία του 2013 το πράττει, εκδίδοντας τις υπουργικές αποφάσεις. Η έκδοση Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) για τη συμπλήρωση του άρθρου 14Β κρίθηκε απαραίτητη ώστε να δοθούν συγκεκριμένες κατευθύνσεις και να διευκρινιστούν ειδικές λεπτομέρειες που έπρεπε να ρυθμιστούν για την κατάργηση της ανώνυμης εταιρείας ΕΡΤ Α.Ε. Η ΠΝΠ δεν «αλλοίωσε» την πραγματική βούληση του νομοθέτη να καταργηθούν οι προβλεπόμενοι στον νόμο φορείς. Δεν παρενέβη στην ουσία του νόμου, δεν νόθευσε το περιεχόμενό του. Η εξουσιοδότηση ήταν σαφής με βάση την τελολογική ερμηνευτική προσέγγιση αλλά και το γράμμα της διάταξης του νόμου του 2011. Το ενδεχομένως διευρυμένο πεδίο εξουσιοδότησης «για τη ρύθμιση κάθε άλλου σχετικού θέματος» είναι απολύτως εύλογο, συνετό και νόμιμο εάν λάβει κανείς υπόψη ότι κάθε φορέας που πρόκειται να καταργηθεί έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες. Με την κατάργηση της ΕΡΤ Α.Ε., η βούληση του «μεταρρυθμιστή» νομοθέτη πήρε σάρκα και οστά αλλά δεν ολοκληρώθηκε.
Η ολοκλήρωση επίκειται με την ψήφιση και λειτουργία της νέας δημόσιας ραδιοτηλεόρασης, η οποία θα παρέχει τη ραδιοτηλεοπτική υπηρεσία με εχέγγυα ανεξαρτησίας, ελευθερίας, ανόθευτης προαγωγής και προώθησης της τέχνης, της επιστήμης και της αντικειμενικής πληροφόρησης, σεβόμενη την αξία των πολιτών, όπως υπαγορεύει το Σύνταγμα. Η ΝΕΡΙΤ Α.Ε., ή όπως ονομαστεί, θα λειτουργεί, εντός του ανταγωνιστικού ραδιοτηλεοπτικού περιβάλλοντος, σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας χωρίς πολιτικές παρεμβάσεις και χωρίς να εξυπηρετεί τα συμφέροντα της εκάστοτε εξουσίας.
Θα αποτελεί έναν ανεξάρτητο φορέα, διοικούμενο από δύο εταιρικά όργανα, το Διοικητικό Συμβούλιο και το Εποπτικό Συμβούλιο, που μέσω της στενής συνεργασίας τους θα εξασφαλίζουν την εύρυθμη, αποτελεσματική, παραγωγική, διαφανή και σύμφωνη με το Σύνταγμα λειτουργία του.
Τα ανωτέρω πλεονεκτήματα λειτουργίας της ΝΕΡΙΤ Α.Ε. δεν επισκιάζονται από το γεγονός ότι στις μεταβατικές διατάξεις του σχεδίου νόμου θέσπισής της προβλέπεται η κατά την πρώτη εφαρμογή του νόμου συγκρότηση του Εποπτικού Συμβουλίου από το Υπουργικό Συμβούλιο. Τούτο επιβάλλεται από την κατά το δυνατόν ταχύτερη θέση σε λειτουργία της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Η υποστήριξη του αντιθέτου προσκρούει στην εκ του νόμου περιορισμένη (έως ένα έτος) θητεία που μπορεί να έχει το μεταβατικό Εποπτικό Συμβούλιο αλλά και στο περιεχόμενο του συνόλου των διατάξεων του νομοσχεδίου, που οριοθετεί τη λειτουργία της ΝΕΡΙΤ Α.Ε. εντός συγκεκριμένων, σαφώς διατυπωμένων προδιαγραφών ανεξαρτησίας, εξασφάλισης της πολυφωνίας, εξυπηρέτησης των δημοκρατικών, πολιτιστικών και κοινωνικών αναγκών. Η εν λόγω προσωρινή θητεία μπορεί μάλιστα να αποτελέσει κι ένα ωφέλιμο διάστημα επίλυσης πρακτικών ζητημάτων που θα προκύψουν κατά την πρώτη εφαρμογή του νόμου.
Εν συμπεράσματι, πρέπει να τονιστεί ότι το υπό κρίση νομοσχέδιο για τη νέα δημόσια -κι όχι κρατική- ραδιοτηλεόραση όχι μόνο δεν αντίκειται στη συνταγματική έννομή μας τάξη, αλλά εισάγει νομοθετικό πλαίσιο σε πλήρη αρμονία και σε εφαρμογή της συνταγματικής αρχής που επιτάσσει λειτουργία δημόσιας τηλεόρασης, η οποία θα συνιστά παράδειγμα προς μίμηση στο πλαίσιο πολυφωνίας, διαφάνειας και ελευθερίας έκφρασης και η οποία εντέλει στοχεύει στην εξυπηρέτηση της δημοκρατικής αρχής και στην προάσπιση της αξίας του ανθρώπου.
* Ο κ. Ι. Κ. Καράκωστας είναι ομότιμος καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΜΑΣ
Η ελληνική διανόηση πορεύεται συχνά στο πλευρό των πολιτικών επιλογών είναι γνωστό. Οι νομικοί μας διακρίνονται ως απολογητές ή εμπνευστές πολιτικών επιλογών.
Η ελληνική διανόηση διακρίνεται επίσης για την πολυπραγμοσύνη της και την ευρυμάθειά της. Το σύνολο του ελληνικού πληθυσμού διαθέτει εύσημα συνταγματολόγου.
Η ελληνική διανόηση παρά το γεγονός ότι δικαιούται να έχει πολιτικές απόψεις όπως είχε και στο παρελθόν δεν αντέχει την παιδεία “Μάνου Χατζηδάκι” που επιτρέπει σχολιασμό πολιτικών επιλογών αν και προέρχονται από το πεδίο της δικής του πολιτικής προέλευσης.
Δεν είναι τυχαίο φυσικά που ο Κωσταντίνος Καραμανλής συνέτρωγε με τον Μάνο Χατζηδάκι και όχι με τον αγαπητότατο Γιάννη Καράκωστα παρότι αγαπούσε και συνετρωγε με τότε νέους ανθρώπους.
Ο καλότατος παλιός καθηγητής με τα τόσα ενδιαφέροντα και διακρίσεις θα μπορούσε να διακατέχεται από λιγώτερο δογματισμό ενόψει της στήριξης πολιτικών επιλογών και νομικών τεχνικών όπως η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που κρίνεται ως εσφαλμένο νομικό εργαλείο ακόμη και από τους φανατικότερους ομοϊδεάτες του.
Κατά τα λοιπά αναδημοσιεύουμε τις θέσεις του που υποθέτουμε ότι εκφράζουν και την παρούσα πολιτική ηγεσία που τις επέλεξε διότι ο Βολταίρος ήταν πάντα ο πνευματικός μέντοράς μας.
