05 Nov Δ. Ράικου Δίκαιο Δημοσίων Συμβάσεων
Πρόκειται, όπως επισημαίνει ο εκδότης Π. Σάκκουλας για ένα έργο που ασχολείται συστηματικά με το συνολικό δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, το οποίο έχει υποστεί μεγάλες αλλαγές τα τελευταία χρόνια και ιδίως πρόσφατα, τόσο σε επίπεδο νομοθεσίας (ενωσιακής και εθνικής) όσο και νομολογιακής επεξεργασίας από το ΔΕΕ και τα εθνικά δικαστήρια.
Το έργο καλύπτει αφενός το ουσιαστικό δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων (ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ), και αφετέρου το δικονομικό δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων (ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ), ενώ περιλαμβάνει και ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ με αναφορά στις πρόσφατες εξελίξεις της νομοθεσίας των δημοσίων συμβάσεων που συντελούνται ειδικότερα με τις νέες Οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις και συγκεκριμένα την 2014/23/ΕΕ (παραχωρήσεις έργων και υπηρεσιών), 2014/24/ΕΕ (κλασική οδηγία) και 2014/25/ΕΕ (επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας), και το ν.4281/2014.
Η έρευνα των σχετικών ζητημάτων (ανάθεσης, εκτέλεσης κλπ. των δημοσίων συμβάσεων) γίνεται με βάση το ισχύον δίκαιο (οδηγίες 2014/18/ΕΚ, 2014/17/ΕΚ, π.δ 60/2007 και 59/2007, Κ.Δ.Ε., Κώδικα Προμηθειών κ.α.), και συνοδεύεται με εκτενείς παραπομπές στην ελληνική και αλλοδαπή θεωρία και την πλέον πρόσφατη νομολογία των ενωσιακών και εθνικών δικαστηρίων, ενώ παρατίθενται κατά περίπτωση και οι θέσεις (διοικητική νομολογία, Κατευθυντήριες οδηγίες κλπ.) της νεοσύστατης Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.). Συγχρόνως, γίνεται αναφορά των νέων ρυθμίσεων του ενωσιακού (κυρίως των νέων Οδηγιών, που πρέπει να ενσωματωθούν στην ελληνική έννομη τάξη μέχρι 18-4-2016) και του εθνικού δικαίου (που ισχύουν ως επί το πλείστον από 1-3-2015). Το τελευταίο πραγματοποιείται είτε με πλήρη μνεία του περιεχομένου των σχετικών διατάξεων, είτε με παραπομπή στα οικεία άρθρα των εν λόγω νομοθετημάτων.
Στο ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ εξετάζονται η έννοια και οι μορφές δημοσίων συμβάσεων, τα όρια της συμβατικής δραστηριότητας της Διοίκησης, το νομικό καθεστώς των δημοσίων συμβάσεων (ενωσιακό και εθνικό δίκαιο), οι κανόνες ερμηνείας τους, η ευθεία εφαρμογή των Συνθηκών, οι γενικές αρχές που διέπουν την ανάθεση αυτών κ.α. Ιδιαίτερο κεφάλαιο του εν λόγω Μέρους του βιβλίου καταλαμβάνει η παρουσίαση του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων από το Ελεγκτικό Συνέδριο και των αρμοδιοτήτων της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.).
Ειδικότερης ερμηνευτικής ανάλυσης τυγχάνει η διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβασης (είδη και διαδικασίες ανάθεσης, κανόνες διενέργειας διαγωνισμών, επιλογή αναδόχου, έλεγχος και αξιολόγηση προσφορών, ματαίωση διαγωνισμού κλπ.), ενώ εξετάζονται και οι κοινωνικές και περιβαλλοντικές πολιτικές στο δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων και τέλος η εκτέλεση της δημόσιας σύμβασης, με σημεία αιχμής τις συμβατικές υποχρεώσεις του αναδόχου και της αναθέτουσας αρχής, την τροποποίηση δημόσιας σύμβασης και την εξέλιξη και λύση αυτής.
Στο ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ο συγγραφέας ασχολείται με την έννομη προστασία κατά την ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων, ερευνώντας τόσο την έννομη προστασία που παρέχεται με τις διοικητικές προσφυγές, όσο και τη δικαστική έννομη προστασία (προσωρινή και κύρια), που διαγράφουν οι διατάξεις του ν.3886/2010, άρθρ.197-198 και 105 ΕισΝΑΚ κλπ.), τεκμηριώνοντας τις θέσεις του με παραπομπές στην πρόσφατη νομολογία.
Σκοπός του έργου είναι η ερμηνεία αλλά και η διδασκαλία του Δικαίου των Δημοσίων Συμβάσεων. Απευθύνεται τόσο στον άνθρωπο της πράξης, δικαστή, δικηγόρο, τεχνοκράτη, υπάλληλο, που αναζητά την επιστημονική τεκμηρίωση και κάλυψη, όσο και στον φοιτητή-σπουδαστή, που επιθυμεί την επιστημονική ενημέρωση και κατανόηση του συγκεκριμένου δικαιϊκού πεδίου. Για το λόγο αυτό, η διάρθρωση των επί μέρους κεφαλαίων του βιβλίου είναι τέτοια ώστε να εξυπηρετεί την ομαλή γνωστική πορεία του επιστήμονα/αναγνώστη στον δύσβατο αυτό χώρο των δημοσίων συμβάσεων. Ξεκινά από την παρουσίαση των βασικών εννοιών και διακρίσεων των δημοσίων συμβάσεων, των κανόνων ερμηνείας τους, των βασικών αρχών του δικαίου που εφαρμόζονται κλπ., και ακολουθεί τα οριζόμενα στη νομοθεσία βήματα ανάθεσης και εκτέλεσης αυτών.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
Αντί προλόγου ………………………………………………………………………………………………………………………………………
V
Συντομογραφίες ………………………………………………………………………………………………………………………………………
ΧΧIIΙ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
ΤΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
Ι. ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΜΟΡΦΕΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ………………………………………………………………………………………………………………………………………
1
A. Μορφές δράσης της σύγχρονης Δημόσιας Διοίκησης …………………………………………………………………………………………………………………………….
1
1. Η συμβατική δραστηριότητα του δημοσίου ……………………………………………………………………………………………………………………………..
1
2. Η έννοια της δημόσιας σύμβασης ……………………………………………………………………………………………………………………………..
9
2.1. Εννοιολογικές οριοθετήσεις ……………………………………………………………………………………………………………………………
9
2.1.1. Γενικά ……………………………………………………………………………………………………………………………
9
2.1.2. Η δημόσια σύμβαση στο ενωσιακό δίκαιο ……………………………………………………………………………………………………………………………
10
2.2. Δημόσιες συμβάσεις του δημοσίου και του ιδιωτικού δικαίου ……………………………………………………………………………………………………………………………
13
2.3. Οι συμβάσεις διαχείρισης της ιδιωτικής περιουσίας τoυ δημοσίου ……………………………………………………………………………………………………………………………
17
2.4. Ειδικότερα για την έννοια της διοικητικής σύμβασης ……………………………………………………………………………………………………………………………
19
B. Τα όρια της συμβατικής δραστηριότητας της διοίκησης …………………………………………………………………………………………………………………………….
30
Γ. Είδη δημοσίων συμβάσεων …………………………………………………………………………………………………………………………….
40
1. Οι συμβαλλόμενοι στις δημόσιες συμβάσεις ……………………………………………………………………………………………………………………………..
40
1.1. Συμβάσεις μεταξύ δημοσίων νομικών προσώπων ……………………………………………………………………………………………………………………………
40
1.2. Συμβάσεις μεταξύ νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και ιδιωτών ……………………………………………………………………………………………………………………………
42
1.2.1. Ανταλλακτικές συμβάσεις ……………………………………………………………………………………………………………………………
43
1.2.2. Συμβάσεις συμβιβασμού ……………………………………………………………………………………………………………………………
47
2. Το αντικείμενο των δημοσίων συμβάσεων ……………………………………………………………………………………………………………………………..
49
2.1. Δημόσιες συμβάσεις ανάθεσης ……………………………………………………………………………………………………………………………
49
2.1.1. Οι δημόσιες συμβάσεις έργων ……………………………………………………………………………………………………………………………
49
2.1.2. Οι δημόσιες συμβάσεις προμηθειών ……………………………………………………………………………………………………………………………
55
2.1.3. Οι δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών ……………………………………………………………………………………………………………………………
58
2.1.4. Οι μικτές συμβάσεις ……………………………………………………………………………………………………………………………
61
2.2. Συμβάσεις παραχώρησης ……………………………………………………………………………………………………………………………
70
2.2.1. Η έννοια της σύμβασης παραχώρησης ……………………………………………………………………………………………………………………………
70
2.2.2. Συμβάσεις παραχώρησης δημοσίων έργων και συμβάσεις παραχώρησης υπηρεσιών ……………………………………………………………………………………………………………………………
75
2.2.3. Η σύμβαση παραχώρησης κατά το δίκαιο της ΕΕ ……………………………………………………………………………………………………………………………
80
2.2.4. Οι συμβάσεις Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) ……………………………………………………………………………………………………………………………
87
ΙΙ. ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ………………………………………………………………………………………………………………………………………
91
Α. Οι δημόσιες συμβάσεις και το δίκαιο της ΕΕ …………………………………………………………………………………………………………………………….
91
1. Οι ρυθμίσεις των Οδηγιών για τις δημόσιες συμβάσεις ……………………………………………………………………………………………………………………………..
95
2. Η προσαρμογή της εθνικής νομοθεσίας (π.δ. 60/2007 και π.δ 59/2007) στις οδηγίες 2004/18 και 2004/17 ……………………………………………………………………………………………………………………………..
96
2.1. Το καθεστώς του π.δ/τος 60/2007 ……………………………………………………………………………………………………………………………
96
2.2. Το καθεστώς του π.δ/τος 59/2007 ……………………………………………………………………………………………………………………………
98
3. Οι δημόσιες συμβάσεις για την άμυνα (Οδηγία 2009/81/ΕΚ) ……………………………………………………………………………………………………………………………..
98
3.1. Η ιδιαιτερότητα των συμβάσεων για την άμυνα ……………………………………………………………………………………………………………………………
98
3.2. Η εφαρμογή των διατάξεων της ΣυνθΛΕΕ ……………………………………………………………………………………………………………………………
100
3.2.1. Οι προβλεπόμενες από το άρθρο 346 ΣυνθΛΕΕ (πρώην άρθρο 296 ΣΕΚ) εξαιρέσεις ……………………………………………………………………………………………………………………………
102
3.2.2. Εξαιρέσεις με βάση το άρθρο 347 ΣυνθΛΕΕ (πρώην άρθρο 297 ΣΕΚ) ……………………………………………………………………………………………………………………………
106
3.3. Το νομικό καθεστώς του δευτερογενούς ενωσιακού δικαίου για τις συμβάσεις αμυντικού εξοπλισμού ……………………………………………………………………………………………………………………………
106
3.3.1. Η υπαγωγή στο πεδίο εφαρμογής της γενικής οδηγίας ……………………………………………………………………………………………………………………………
106
3.3.2. Η οδηγία 2009/81/ΕΚ ……………………………………………………………………………………………………………………………
108
4. Οι δικονομικές οδηγίες (Οδηγίες 89/665/ΕΟΚ, 92/13/ΕΚ και 2007/66/ ΕΚ) ……………………………………………………………………………………………………………………………..
112
Β. Το εθνικό δίκαιο για τις δημόσιες συμβάσεις …………………………………………………………………………………………………………………………….
116
1. Οι συμβάσεις προμηθειών ……………………………………………………………………………………………………………………………..
116
1.1. Ο νόμος- πλαίσιο για τις κρατικές προμήθειες (ν. 2286/1995) ……………………………………………………………………………………………………………………………
116
1.2. Ο Κανονισμός Προμηθειών Δημοσίου (ΠΔ 118/2007) ……………………………………………………………………………………………………………………………
118
1.3. Ειδικές ρυθμίσεις για τις προμήθειες των ΟΤΑ ……………………………………………………………………………………………………………………………
118
1.4. Ειδικές ρυθμίσεις για τις αμυντικές προμήθειες ……………………………………………………………………………………………………………………………
119
2. Οι δημόσιες συμβάσεις εκπόνησης μελετών (ν. 3316/2005) ……………………………………………………………………………………………………………………………..
122
3. Η κωδικοποίηση της νομοθεσίας για την κατασκευή δημοσίων έργων (ν. 3669/2008) ……………………………………………………………………………………………………………………………..
125
4. Οι δημόσιες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών ……………………………………………………………………………………………………………………………..
127
5. Οι διατάξεις του Κώδικα Δημοσίου Λογιστικού (ν. 2362/1995) ……………………………………………………………………………………………………………………………..
129
5.1. Οι συμβάσεις που δημιουργούν υποχρεώσεις σε βάρος του δημοσίου (άρθρα 79-84 ΚΔΛ) ……………………………………………………………………………………………………………………………
129
5.2. Η ακυρότητα των συμβάσεων του δημοσίου (άρθρο 85 ΚΔΛ) ……………………………………………………………………………………………………………………………
133
ΙΙΙ. ΚΑΝΟΝΕΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ………………………………………………………………………………………………………………………………………
140
Α. Γενικές παρατηρήσεις …………………………………………………………………………………………………………………………….
140
Β. Μέθοδοι ερμηνείας στο δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων …………………………………………………………………………………………………………………………….
141
1. Οι παραδοσιακοί κανόνες ερμηνείας του δικαίου των δημοσίων συμβάσεων ……………………………………………………………………………………………………………………………..
141
2. Η εξακρίβωση του νοήματος του συμβατικού κειμένου ……………………………………………………………………………………………………………………………..
142
Γ. Η σύμφωνη με το ενωσιακό δίκαιο ερμηνεία …………………………………………………………………………………………………………………………….
146
IV. Η ΕΥΘΕΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ………………………………………………………………………………………………………………………………..
150
Α. Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και το ενωσιακό δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων …………………………………………………………………………………………………………………………….
150
1. O ελεύθερος ανταγωνισμός στο ενωσιακό δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων ……………………………………………………………………………………………………………………………..
152
2. Η ελεύθερη παροχή υπηρεσιών και η ελευθερία εγκατάστασης ……………………………………………………………………………………………………………………………..
160
3. Η ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων, εμπορευμάτων και προσώπων ……………………………………………………………………………………………………………………………..
164
3.1. Η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων ……………………………………………………………………………………………………………………………
164
3.1.1. Μέτρα που διακρίνουν ευθέως μεταξύ εγχώριων και εισαγόμενων προϊόντων ……………………………………………………………………………………………………………………………
165
3.1.2. Μέτρα που εισάγουν συγκεκαλυμμένες διακρίσεις μεταξύ εγχώριων και εισαγόμενων προϊόντων ……………………………………………………………………………………………………………………………
166
3.1.3. Μέτρα που θίγουν από κοινού εγχώρια και εισαγόμενα προϊόντα ……………………………………………………………………………………………………………………………
166
3.2. Η ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων ……………………………………………………………………………………………………………………………
167
3.3. Η ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων ……………………………………………………………………………………………………………………………
168
4. Η προστασία της ανοικτής εσωτερικής αγοράς ……………………………………………………………………………………………………………………………..
169
Β. Εξαιρέσεις και περιορισμοί κατά την εφαρμογή των κανόνων της ΣυνθΛΕΕ …………………………………………………………………………………………………………………………….
171
1. Εξαιρέσεις που προβλέπονται ρητά στη Συνθήκη ……………………………………………………………………………………………………………………………..
172
2. Αποκλίσεις για λόγους δημοσίου συμφέροντος ……………………………………………………………………………………………………………………………..
174
V. ΟΙ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΟΥ ΔΙΕΠΟΥΝ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ………………………………………………………………………………………………………………………………..
175
Α. Η αρχή της υποχρεωτικής δημοσιότητας και της διαφάνειας …………………………………………………………………………………………………………………………….
175
Β. Η αρχή της ίσης μεταχείρισης ή της απαγόρευσης των διακρίσεων …………………………………………………………………………………………………………………………….
180
Γ. Η αρχή της αντικειμενικότητας και της αμεροληψίας …………………………………………………………………………………………………………………………….
187
Δ. Η αρχή της υποχρεωτικής αιτιολογίας των αποφάσεων …………………………………………………………………………………………………………………………….
188
Ε. Η αρχή της ασφάλειας δικαίου …………………………………………………………………………………………………………………………….
190
ΣΤ. Η αρχή της αναλογικότητας …………………………………………………………………………………………………………………………….
193
Ζ. Η αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης ή της ισοδυναμίας …………………………………………………………………………………………………………………………….
194
Η. Η αρχή της τυπικότητας …………………………………………………………………………………………………………………………….
194
VI. ΤΟ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΟΔΗΓΙΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ………………………………………………………………………………………………………………………………………
197
Α. Τα υποκείμενα των δημοσίων συμβάσεων …………………………………………………………………………………………………………………………….
197
1. Οι αναθέτουσες αρχές στο δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων ……………………………………………………………………………………………………………………………..
197
1.1. Η λειτουργική έννοια της «αναθέτουσας αρχής» ……………………………………………………………………………………………………………………………
197
1.2. Οι οργανισμοί δημοσίου δικαίου ……………………………………………………………………………………………………………………………
199
1.2.1. Η οργανική διάρθρωση (νομική προσωπικότητα, δίκαιο που διέπει τη λειτουργία του) ……………………………………………………………………………………………………………………………
200
1.2.2. Η επιδίωξη ειδικού σκοπού και η κάλυψη αναγκών γενικού συμφέροντος ……………………………………………………………………………………………………………………………
201
1.2.3. Η άσκηση αποφασιστικού ελέγχου από το κράτος ……………………………………………………………………………………………………………………………
206
1.2.3.1. Η επιρροή μέσω της χρηματοδότησης ……………………………………………………………………………………………………………………………
206
1.2.3.2. Ο έλεγχος μέσω του διορισμού της διοίκησης και της διαχείρισης των οικονομικών ……………………………………………………………………………………………………………………………
208
1.3. Δημόσιες επιχειρήσεις και επιχειρήσεις που απολαύουν ειδικών ή αποκλειστικών δικαιωμάτων ……………………………………………………………………………………………………………………………
209
1.3.1. Η έννοια της δημόσιας επιχείρησης στην οδηγία 2004/17 ……………………………………………………………………………………………………………………………
210
1.3.2. Επιχειρήσεις με ειδικά ή αποκλειστικά δικαιώματα ……………………………………………………………………………………………………………………………
210
1.4. Οι ενώσεις αρχών ή οργανισμών δημοσίου δικαίου ……………………………………………………………………………………………………………………………
211
2. Η εφαρμογή των Οδηγιών για συμβάσεις από μη αναθέτουσες αρχές ……………………………………………………………………………………………………………………………..
212
2.1. Επιδοτούμενες συμβάσεις έργου και υπηρεσιών ……………………………………………………………………………………………………………………………
212
2.2. Συμβάσεις αναδόχων παραχώρησης δημοσίων έργων ……………………………………………………………………………………………………………………………
213
B. Το αντικείμενο των δημοσίων συμβάσεων στις Οδηγίες της Ε.Ε. …………………………………………………………………………………………………………………………….
214
1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις ……………………………………………………………………………………………………………………………..
214
2. Ο προϋπολογισμός της δημόσιας σύμβασης (ποσοτικό κριτήριο) ……………………………………………………………………………………………………………………………..
215
2.1. Τα κατώτατα όρια των κοινοτικών οδηγιών για τις δημόσιες συμβάσεις ……………………………………………………………………………………………………………………………
215
2.1.1. Τα κατώτατα όρια της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ ……………………………………………………………………………………………………………………………
216
2.1.2. Τα κατώτατα όρια της Οδηγίας 2004/17/ΕΚ ……………………………………………………………………………………………………………………………
217
2.1.3. Τα κατώτατα όρια της οδηγίας 2009/81/ΕΚ ……………………………………………………………………………………………………………………………
217
2.2. Κανόνες εκτίμησης της αξίας της σύμβασης ……………………………………………………………………………………………………………………………
218
2.3. Η απαγόρευση κατάτμησης της σύμβασης ……………………………………………………………………………………………………………………………
220
2.3.1. Το νομοθετικό πλαίσιο ……………………………………………………………………………………………………………………………
220
2.3.2. Οι συμβάσεις των λειτουργικά ανεξάρτητων επιχειρησιακών μονάδων ……………………………………………………………………………………………………………………………
223
3. Το ειδικότερο αντικείμενο της σύμβασης στις Οδηγίες της ΕΕ (ποιοτικό κριτήριο) ……………………………………………………………………………………………………………………………..
224
3.1. Γενικά ……………………………………………………………………………………………………………………………
224
3.2. Συμβάσεις που διέπονται από την Οδηγία 2004/18/ΕΚ και συμβάσεις που ρητά εξαιρούνται ……………………………………………………………………………………………………………………………
225
3.2.1. Συμβάσεις που διέπονται από την οδηγία 2004/18/ΕΚ ……………………………………………………………………………………………………………………………
225
3.2.2. Οι προβλεπόμενες από την οδηγία εξαιρέσεις ……………………………………………………………………………………………………………………………
226
3.2.2.1. Συμβάσεις που συνάπτονται στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών ……………………………………………………………………………………………………………………………
227
3.2.2.2. Δημόσιες συμβάσεις που συνάπτονται στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας ……………………………………………………………………………………………………………………………
228
3.2.2.3. Δημόσιες συμβάσεις που συνάπτονται δυνάμει διεθνών κανόνων ……………………………………………………………………………………………………………………………
228
3.2.2.4. Ορισμένες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών ……………………………………………………………………………………………………………………………
229
3.2.2.5. Συμβάσεις στον τομέα των τηλεπικοινωνιών …………………………………………………………………………………..