06 Nov Το Διεθνές Εμπορικό Επιμελητήριο (ICC) και οι νέοι Κανόνες Διαιτησίας του 2012
Το ΔΕΕ μεταξύ άλλων, προσφέρει ουσιαστικές υπηρεσίες με κυριότερη αυτή του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστήριο του ΔΕΕ, που θεωρείται το κορυφαίο διαιτητικό όργανο παγκοσμίως. Μια άλλη ζωτικής σημασίας υπηρεσία για τις επιχειρήσεις είναι και το γραφείο του Δ.Ε.Ε. για τις τα «Εμπορικά Εγκλήματα», μια υπηρεσία που ασχολείται συνεχώς με την καταπολέμηση των εμπορικών εγκλημάτων που έχουν επιπτώσεις στις επιχειρήσεις. Περισσότεροι από 2000 ειδικοί, εκπρόσωποι των μελών του ICC, προσφέρουν τις γνώσεις και την εμπειρία τους στην επεξεργασία των θέσεων του ICC σε συγκεκριμένα επιχειρηματικά ζητήματα και στην εκπόνηση των κανονισμών και των προτύπων του που διέπουν το εμπόριο.
Η Εθνική Ελληνική Επιτροπή του ICC ιδρύθηκε το 1926 και εκπροσωπεί τις απόψεις και τις θέσεις της ελληνικής επιχειρηματικής κοινότητας σε αυτό τον παγκόσμιο οργανισμό. Η Γενική Συνέλευση της Εθνικής Ελληνικής Επιτροπής του ΔΕΕ απαρτίζεται από τους αντιπροσώπους όλων (59) των Εμπορικών, Βιομηχανικών, Βιοτεχνικών και Επαγγελματικών Επιμελητηρίων της Ελλάδας και από φυσικά ή νομικά πρόσωπα που συναλλάσσονται κυρίως με το εξωτερικό και επιθυμούν να συνεισφέρουν στη διεθνή εκπροσώπηση της Ελληνικής οικονομίας.
Συνέπεια της καθιέρωσης των Κανόνων διαιτησίας του ΔΕΕ υπήρξε η πρωτοφανής αύξηση της χρήσης της διαιτησίας για την επίλυση διεθνών εμπορικών διαφορών. Η διεθνής διαιτησία έγινε ένα πρότυπο και μια συνηθισμένη μέθοδος για την επίλυση των διαφορών των επιχειρήσεων. Στη χώρα μας πολύ συχνά διαφορές υπάγονται στους κανόνες διαιτησίας του με ευφάνταστη ποικιλία όπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς από τις συμβάσεις παραχώρησης που κυρώνονται με νόμο τα τελευταία χρόνια και ορίζουν τη Διαιτησία ως διαδικασία επίλυσης διαφορών.
Σήμερα, το ΔΕΕ είναι γνωστό ως ένα από τα πιο διάσημα ιδρύματα για την επίλυση των διεθνών εμπορικών διαφορών και τους κανόνες της διαιτησίας είναι ένα από τα πιο σεβαστά και να εφαρμοστούν πηγές της διεθνούς επιχειρηματικής κοινότητας.
II. Κανόνες Διαιτησίας του Διεθνούς Eμπορικού Επιμελητηρίου
Οι πρώτοι κανόνες της Διαιτησίας του ΔΕΕ δημοσιεύθηκαν στα αγγλικά και στα γαλλικά το 1922. Ο κανόνες διαιτησίας τροποποιήθηκαν αντίστοιχα το 1927, 1931, 1933, 1939, 1947, 1955, 1975 και 1988. Η τελευταία τροποποίηση έγινε πρόσφατα και τέθηκε σε ισχύ από την 1 Ιανουαρίου του 2012.
Οι κανόνες της διαιτησίας του ΔΕΕ του 1998 εκδόθηκαν ως απάντηση στην εξελισσόμενη εμπειρία για τη διαιτησία του ΔΕΕ κα τις νομικές εξελίξεις στον τομέα. Στο πλαίσιο των εξελίξεων της παγκόσμιας οικονομίας οι κανόνες διαιτησίας του ΔΕΕ έχουν αποτελέσει αντικείμενο κριτικής από τη διεθνή επιχειρηματική κοινότητα. Ως συνέπεια αυτού η προετοιμασία των νέων κανόνων διαιτησίας ξεκίνησε το 2009. Σειρά επιτροπών εργάσθηκαν συστηματικά για χρόνια. Οι νέοι κανόνες παρουσιάστηκαν σε συνέδριο του ΔΕΕ στο Παρίσι από τις 12 – 13 Σεπτέμβριου του 2011.
Α. Διατάξεις σχετικά με τη διοίκηση μιας υπόθεσης
Η πλειονότητα των αλλαγών που έχουν πραγματοποιηθεί στους νέους κανόνες διαιτησίας του ΔΕΕ έχει ως στόχο να καταστήσει τη διαδικασία διαιτησίας, ταχύτερη, φθηνότερη και πιο αποτελεσματική. Σε συμμόρφωση με τον σκοπό αυτό, τα άρθρα 22, 24, 27, 37 και Παράρτημα IV των νέων Κανόνων διαιτησίας περιέχει καινοτόμες διατάξεις για τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας της διαδικασίας διαιτησίας. Στο πλαίσιο αυτό, το άρθρο 22 (1) ορίζει ότι το διαιτητικό δικαστήριο και τα μέρη θα καταβάλλουν κάθε προσπάθεια για τη διεξαγωγή της διαιτησίας κατά τρόπο ταχύ και οικονομικά αποδοτικό, λαμβάνοντας υπόψη την πολυπλοκότητα και την αξία της διαφοράς.
Σύμφωνα με το άρθρο 22 (2) των Νέων Κανόνων προκειμένου να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική διαχείριση των υποθέσεων, το διαιτητικό δικαστήριο έχει το δικαίωμα να θεσπίζει τα διαδικαστικά μέτρα που κρίνει κατάλληλα, υπό την προϋπόθεση ότι δεν είναι αντίθετα προς οποιαδήποτε συμφωνία των μερών.
Το άρθρο 22 (3) αντιμετωπίζει ζητήματα εμπιστευτικότητας και απορρήτου με τον δυνατό αποτελεσματικότερο τρόπο.
Ειδικά ρυθμίζεται εν νέου το θέμα της περίληψης των αιτημάτων στο άρθρο 24 .
Επιπλέον, πολυάριθμες τεχνικές διαχείρισης υπόθεση εισήχθησαν στο Παράρτημα IV των Κανόνων. Η διαχείριση των υποθέσεων που αναφέρονται στο Παράρτημα IV.
Όσον αφορά την κατάρτιση της απόφασης , ρυθμίστηκαν επίσης νέες τεχνικές με τους νέους Κανόνες. Το άρθρο 27 ρυθμίζει το ζήτημα σε συνέχεια της ολοκλήρωσης των διαδικασιών.
Β. Διαιτητής έκτακτης ανάγκης και επείγοντα μέτρα
Η έλλειψη των κατάλληλων νομικών μέτρων όσον αφορά τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης επικρίθηκε κατά την εφαρμογή των κανόνων του 1998 ΔΕΕ. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα λειτουργικά μέτρα έκτακτης ανάγκης που καθορίζονται από διάφορες διαιτητικές διαδικασίες, η ανάγκη να εισαχθούν παρόμοιες διατάξεις από το ΔΕΕ που απαιτούνται από τη διεθνή κοινότητα κρίθηκε σημαντική.
Ως απάντηση αυτών των προσδοκιών και των κριτικών, έγιναν οι ουσιαστικές τροποποιήσεις που ορίζονται από το άρθρο 29 των νέων κανόνων σχετικά με το διαιτητή έκτακτης ανάγκης. Όταν ένα μέρος χρειάζεται επειγόντως προσωρινά ή συντηρητικά μέτρα που δεν μπορούν να περιμένουν τη συγκρότηση του διαιτητικού δικαστηρίου, οι νέοι κανόνες παρέχουν την ευχέρεια για το διορισμό ενός διαιτητή έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση τέτοιων ζητημάτων. Ταχύ χρονοδιάγραμμα για το διορισμό των εν λόγω διαιτητών έκτακτης ανάγκης καθορίζεται στο Παράρτημα V του Κανονισμού ΔΕΕ 2012.
Από την άλλη πλευρά, η διαδικασία με διαιτητή έκτακτης ανάγκης ισχύει μόνο για τις συμφωνίες διαιτησίας που συνάπτονται μετά την 1η Ιανουαρίου 2012, και τα μέρη μπορούν να επιλέξουν από το να συμφωνήσουν ή να χρησιμοποιήσουν άλλες διαδικασίες, όπως για τη λήψη προσωρινών μέτρων. Αν και οι αποφάσεις του διαιτητή έκτακτης ανάγκης δεσμεύουν τα συμβαλλόμενα μέρη, οι αποφάσεις αυτές δεν δεσμεύουν το δικαστήριο, το οποίο, όταν συγκροτηθεί, μπορεί να τροποποιήσει, διακόψει ή να ακυρώσει την απόφασφ του διαιτητή της έκτακτης ανάγκης.
Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 29 (7) η διαδικασία έκτακτης ανάγκης διαιτητής δεν εμποδίζει τα μέρη από την υποβολή αιτήσεων ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων για τη λήψη προσωρινών μέτρων. Εντός του πεδίου εφαρμογής των διατάξεων αυτών νέοι κανόνες προβλέπουν μια επιπλέον ευκαιρία στα μέρη όσον αφορά τη λήψη προσωρινών μέτρων εισάγοντας το διαιτητή έκτακτης ανάγκης.
Γ. Πολλαπλά μέρη, πολλαπλές συμβάσεις και Ενοποίηση
Κατά την εφαρμογή των Κανόνων ICC του 1998 τα διαιτητικά δικαστήρια αντιμετώπισαν προβλήματα, όπου υπάρχουν περισσότεροι από δύο μέρη που εμπλέκονται στη διαφορά. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η πλειοψηφία των διαφορών μάλιστα έχει προκύψει από περισσότερα από δύο μέρη, η έλλειψη των διατάξεων που ασχολούνται με πολλαπλά μέρη δεν ήταν σύμφωνα με τις πρόσφατες διεθνείς επιχειρηματικές απαιτήσεις. Το ζήτημα συνεπώς ρυθμίσθηκε αναλυτικά από τα άρθρα 6, 7, 8, 9 και 10 του νέου Κανονισμού Διαιτησίας.
Όπως είναι γνωστό, η διαιτησία είναι μια συναινετική διαδικασία, και οι νέοι κανόνες δεν μεταβάλλουν τη θεμελιώδη αυτή αρχή. Η ευελιξία που παρέχεται από τους νέους Κανόνες εξακολουθεί με την προϋπόθεση της ικανοποίησης του ΔΕΕ εκ πρώτης όψεως ότι μια συμφωνία διαιτησίας δεσμεύει όλα τα μέρη μπορεί να υπάρχει ως θεμελιώδης αρχή που ορίζεται από το άρθρο 6 (4).
Πρόκειται για μια θεμελιώδη αρχή του δικαίου της διαιτησίας ότι οποιαδήποτε υποβολή σε διαιτησία πρέπει να βασίζεται στη συμφωνία των μερών. Ως εκ τούτου, οι νέοι Κανόνες για την αντιμετώπιση των πολλαπλών μερών η θεμελίωση της πολυμερούς διαιτησίας γίνεται σύμφωνα με τα άρθρου 6 (3) και 6 (7), η οποία απαιτεί από το Δικαστήριο να διαπιστώσει ότι τα μέρη είναι συμβαλλόμενα μέρη σε μια συμφωνία διαιτησίας.
Το νέο άρθρο 7 ορίζει τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η συμμετοχή σε πολυμερή διαιτησία με αίτηση συμμετοχής. Απαιτήσεις μεταξύ περισσότερων μερών ρυθμίζονται στο άρθρο 8
Οι απαιτήσεις μεταξύ πολλών μερών που θεσπίστηκε με το άρθρο 8 των νέων κανόνων ΔΠΔ. Στο πλαίσιο αυτό, σε διαιτησία που συνεπάγεται πολλά μέρη, κάθε μέρος μπορεί να κάνει μια αξίωση έναντι οιουδήποτε άλλου μέρους με την προϋπόθεση ότι υπάρχουν νέα αιτήματα μπορούν να γίνουν μετά οι όροι εντολής υπογραφεί ή θα εγκριθεί από το Δικαστήριο χωρίς την έγκριση του διαιτητικού δικαστηρίου.
Το άρθρο 9 ρυθμίζει αξιώσεις που προκύπτουν από πολλαπλές συμβάσεις.
Το άρθρο 10 τέλος ορίζει ότι το δικαστήριο μπορεί να συσχετίσει χωριστές διαιτησίες είτε με συμφωνία των μερών εφόσον προκύπτουν από μία συμφωνία διαιτησίας ή και περισσότερες εφόσον η διαιτησία είναι μεταξύ των ίδιων διαδίκων μερών και προκύπτει από την αυτή νομική σχέση.
Δ. Τροποποιήσεις όσον αφορά τους διαιτητές
Οι νέοι κανόνες υποχρεώνουν τους διαιτητές διαιτησία να είναι “αμερόληπτοι” καθώς και “ανεξάρτητοι” κατά τις διατάξεις του άρθρου 11 (1). Οι απαιτήσεις αυτές αντιστοιχούν στις Κατευθυντήριες γραμμές για τις συγκρούσεις συμφερόντων σε διεθνή διαιτησία του Διεθνούς Δικηγορικού Συλλόγου (ΙΒΑ). Γεγονός είναι ότι το ΔΕΕ έχει αντιμετωπίσει αρκετές επικρίσεις όσον αφορά τη διαθεσιμότητα των διαιτητών και τη σύγκρουση συμφερόντων που προκύπτει από τον περιορισμένο αριθμό των διαιτητών που είναι εξειδικευμένοι σε διάφορα διεθνή θέματα διαιτησίας.
Επιπλέον, ένας νέος μηχανισμός θεσπίστηκε από τους νέους κανόνες διαιτησίας του ΔΕΕ όσον αφορά τη διαθεσιμότητα διαιτητών, καθώς και, σύμφωνα με το άρθρο 11 (2) των νέων κανόνων, πριν από τον διορισμό ή την επιβεβαίωση οι διαιτητές υποχρεούνται να υπογράψουν μια δήλωση αποδοχής, διαθεσιμότητας, αμεροληψίας και ανεξαρτησίας.
Σ ‘αυτήν σε συμφωνία με το διαιτητικλι δικαστήριο μια ουσιαστική διάταξη θεσπίστηκε με το άρθρο 22 (4). Το παρακάτω διαιτητικό δικαστήριο θα πρέπει να ενεργεί δίκαια και αμερόληπτα και να εξασφαλίσει ότι κάθε μέρος έχει μια εύλογη ευκαιρία να παρουσιάσει την υπόθεσή του.
Ε. Σύνθεση του Διαιτητικού Δικαστηρίου
Οι γενικοί όροι που σχετίζονται με τη σύνθεση του διαιτητικού δικαστηρίου ρυθμίζονται μεταξύ του άρθρου 12 έως 13 με τους νέους κανόνες διαιτησίας του ΔΕΕ. Εφόσον το Δικαστήριο πρόκειται να ορίσει διαιτητή, κάνει το διορισμό μετά από πρόταση της Εθνικής Επιτροπής ή μίας ομάδας που θεωρεί κατάλληλη. Αν το Δικαστήριο δεν δεχθεί την πρόταση που έγινε, ή εάν η Εθνική Επιτροπή ή ομάδα δεν κάνει την πρόταση που ζητήθηκε εντός της προθεσμίας που καθορίζεται από το Δικαστήριο, το Δικαστήριο μπορεί να επαναλάβει το αίτημά του, να ζητήσει μια πρόταση από άλλη εθνική επιτροπή ή ομάδα που θεωρεί ότι να είναι κατάλληλα ή να διορίζει απευθείας οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο θεωρεί ως κατάλληλο.
Επιπλέον, ένας νέος μηχανισμός που εισάγεται σχετικά με τις περιπτώσεις διαιτησίας όπου ένα μέρος είναι ένα κυρίαρχο κράτος ή κρατική οντότητα, το ΔΕΕ Δικαστήριο μπορεί να διορίσει διαιτητές άμεσα αντί να βασισθεθεί στην πρόταση των Εθνικών Επιτροπών του ΔΕΕ
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαδικασία διορισμού διαιτητή έπαιρναν μεγάλο χρονικό διάστημα για ορισμένες ειδικές περιπτώσεις,οι νέες διατάξεις που θα εξασφαλίζουν την αποφυγή της κατανάλωσης του χρόνου και την άμεση εποπτεία του Δικαστηρίου στην εν λόγω διαδικασία, όποτε αυτό είναι αναγκαίο.
ΣΤ. Άλλα καινοτόμα βήματα των κανόνων του 2012
Το ΔΕΕ αξιώνει την αποκλειστική αρμοδιότητα για τη διαχείριση της διαιτησίας από το άρθρο 1 του Κανονισμού του ΔΕΕ 2012. Η διάταξη αυτή απαγορεύει ουσιαστικά την χρήση των υβριδικών διαδικασιών διαιτησίας, όπως οι ad hoc διαιτησία η οποία διοικείται από το ΔΕΕ, ή διαιτησίας που θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο των Κανόνων ICC αλλά διοικείται από άλλο όργανο.
Σύμφωνα με τους Κανόνες 1998, όταν ένας διάδικος προβάλλει ένσταση δικαιοδοσίας το ΔΕΕ διατυπώνει μια εκ πρώτης όψεως απόφαση πρόσωπο ως προς το αν η διαιτησία μπορεί να προχωρήσει. Ωστόσο, σύμφωνα με τους νέους κανόνες ΔΕΕ μια τέτοια απόφαση θα εκδίδεται άμεσα από τους διαιτητές, εκτός και αν ο Γενικός Γραμματέας του ΔΕΕ παραπέμπει το θέμα στο Δικαστήριο.
Κατά συνέπεια, οι νέοι κανόνες διαιτησίας του ΔΠΔ περιλαμβάνει μια σειρά από βελτιώσεις κειμένου, καθώς και νέους κανόνες που θεσπίζονται με ουδέτερη προσέγγιση ως προς το λεκτικό.
Και το ζήτημα αυτό είναι πολύ σημαντικό για τη χώρα μας καθώς το φαινόμενο των sui generis διαιτησιών που εφαρμόζουν μεν κανόνες ΔΕΕ αλλά χωρίς τη διοίκηση του ΔΕΕ είναι σύνηθες μέχρι σήμερα.
Από την 1η Ιανουαρίου 2012 οι Νέοι Κανόνες τίθενται σε εφαρμογή.
Πολλοί σχολιαστές απασχολούνται με το ζήτημα σε συνέχεια του οποίου θα υπάρξουν σημαντικές μεταβολές και στη θεωρητική ανάλυση.
