23 Jun Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΔΣΑ ΣΤΑ ΝΟΜΙΚΑ ΝΕΑ: MIA ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ
1. Η εμπειρία σας ως Προέδρου του ΔΣΑ μέχρι σήμερα είναι θετική κ. Πρόεδρε; Πείτε μας την πιο ευχάριστη και την πιο δυσάρεστη εμπειρία σας στο ΔΣΑ αν θέλετε.
Οι συνάδελφοι με τίμησαν με την ψήφο τους και μου ανέθεσαν την προεδρία του πρώτου επιστημονικού συλλόγου της χώρας, σε μία περίοδο που το λειτούργημά μας βάλλεται όσο ποτέ άλλοτε. 1 στους 3 δικηγόρους της Αθήνας δεν έχει ετησίως ούτε μία παράσταση σε δικαστήρια και, αντιστοίχως, 1 στους 2 συναδέλφους δεν συμπράττει ούτε σε ένα συμβόλαιο· κι όμως, οι μνημονιακές κυβερνήσεις, στοχοποίησαν εξαρχής το δικηγόρο ως «προνομιούχο» και τη δικηγορία ως «κλειστό επάγγελμα» προκειμένου να μεθοδεύσουν ρυθμίσεις προς εξυπηρέτηση διεθνών και εγχώριων οικονομικών συμφερόντων, τα οποία επιζητούν παροχή νομικών υπηρεσιών χωρίς την καταβολή της ελάχιστης εκείνης αμοιβής που θα επέτρεπε στο μέσο συνάδελφο να εξασφαλίζει αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης. Όμως, παρά τη διαρκή επίθεση που δεχόμαστε τα τελευταία χρόνια από την πολιτική εξουσία, αρνούμαστε να το βάλουμε κάτω. Θα συνεχίσουμε να αντιστεκόμαστε και να παλεύουμε ώστε το λειτούργημά μας να ανακτήσει το κύρος του και οι συνάδελφοι να μπορούν και πάλι να ασκούν δικηγορία υπό συνθήκες που θα τους επιτρέπουν να παρέχουν τις βέλτιστες δυνατές υπηρεσίες στον πολίτη και συγχρόνως να ζουν αξιοπρεπώς. Σε ό,τι με αφορά, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε σε καθημερινή βάση, η εμπειρία μου στο Σύλλογο είναι αναμφίβολα θετική καθώς μου δίνεται η δυνατότητα να συμβάλλω με όλες μου τις δυνάμεις στην προάσπιση των δικαιωμάτων και των συμφερόντων των συναδέλφων και στην κατά το δυνατόν βελτίωση της δικηγορικής καθημερινότητας. Ωστόσο, δεν μου είναι εύκολο να κάνω λόγο για ευχάριστες στιγμές, σε μία εποχή που το δικηγορικό σώμα, όπως άλλωστε και ολόκληρος ο ελληνικός λαός, βιώνει τη χειρότερη κρίση της πρόσφατης ιστορίας του. Μεταξύ των πιο δύσκολων στιγμών, αναμφίβολα θα κατέτασσα την ψήφιση του δεύτερου και του τρίτου μνημονίου. Όχι μόνο ως πρόεδρος του ΔΣΑ αλλά σε όλη μου τη ζωή, δεν έχω δει περισσότερο ταπεινωτικούς, αν όχι απολύτως δουλοπρεπείς χειρισμούς από πολιτικές ηγεσίες. Μάλιστα, κατά τις σχετικές συζητήσεις με κυβερνητικούς παράγοντες, ένας υπουργός δεν δίστασε να μου πει ευθέως: «έχετε δίκιο, αλλά τι να κάνουμε, θα το ψηφίσουμε γιατί το λέει η τρόικα». Τη ντροπή που δεν αισθάνθηκε τότε ο κύριος υπουργός, την αισθάνθηκα εγώ, ως Έλληνας πολίτης.
2. Τι θα είχατε να προτείνετε σε ένα νέο δικηγόρο και σε έναν συνάδελφο που πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί του χρόνου;
Λυπάμαι που το λέω αλλά, στην παρούσα συγκυρία, ο συνάδελφος που συνταξιοδοτείται είναι μάλλον τυχερός. Ωστόσο, είναι κοινώς γνωστό ότι, ακόμα και κατά τη συνταξιοδότησή του, ο μέσος συνάδελφος δεν αποξενώνεται πλήρως από τις εκκρεμείς υποθέσεις του. Αντιθέτως, φροντίζει για το χειρισμό και την επιτυχή διεκπεραίωσή τους από νεότερους συναδέλφους· και άλλωστε, αυτό έχει καθήκον να πράττει ως ευσυνείδητος συλλειτουργός στην απονομή της Δικαιοσύνης, που αφιέρωσε τη ζωή του στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων και των εννόμων συμφερόντων των πολιτών. Όμως, ο νέος δικηγόρος είναι αυτός που καλείται σήμερα να παλέψει περισσότερο από όλους για να μπορέσει να επιβιώσει. Από την εμπειρία μου, ως μάχιμος Δικηγόρος επί τρεις δεκαετίες, θα συμβούλευα τους νέους συναδέλφους να μην απογοητεύονται. Ακόμα κι αν τα εισοδήματά τους είναι πενιχρά, όπως άλλωστε συνέβη με τους περισσότερους από εμάς στην αρχή της επαγγελματικής μας σταδιοδρομίας, έρχεται η στιγμή που η αξιοσύνη και η προσπάθεια ανταμείβονται. Παρόλο που η αδράνεια της πολιτικής εξουσίας με προδιαθέτει για το αντίθετο, παραμένω αισιόδοξος ότι αργά ή γρήγορα η πατρίδα μας θα επανέλθει στο δρόμο της δημιουργίας και της ανάπτυξης – αρκεί βέβαια, όταν έρθει εκείνη η στιγμή, να μην είναι πολύ αργά για τη νέα γενιά συναδέλφων· με άλλα λόγια, μέχρι να φανούν τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης, το μεγάλο στοίχημα για το νέο δικηγόρο είναι να παραμείνει στο επάγγελμα.
3. Πώς θα συμβουλεύατε ένα νέο που ετοιμάζεται για πανελλαδικές και έχει ως στόχο τη νομική σχολή;
Καταρχάς, θα ήθελα να ευχηθώ καλή επιτυχία σε όλους τους νέους ανθρώπους που αυτές τις ημέρες δίνουν πανελλήνιες εξετάσεις για την εισαγωγή σε σχολές και τμήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ωστόσο, όσοι προτίθενται να σπουδάσουν νομικά πρέπει να ενημερωθούν ότι, από τούδε και στο εξής, η λήψη του πτυχίου δεν θα συνεπάγεται κατά τρόπο οιονεί αυτόματο την άσκηση δικηγορίας, μετά από μία περίοδο άσκησης, όπως συμβαίνει σήμερα. Ήδη, προωθείται η ουσιαστική αναμόρφωση των εξετάσεων για την απόκτηση της άδειας δικηγόρου· όχι βέβαια κατά τρόπο ώστε η δικηγορία να γίνει ένα de jure ή de facto κλειστό επάγγελμα αλλά προκειμένου να διασφαλίζεται ότι όλοι όσοι γίνονται δικηγόροι διαθέτουν τα απαραίτητα προσόντα και τις ικανότητες για την παροχή υψηλής ποιότητας νομικών υπηρεσιών προς το κοινωνικό σύνολο. Συγκεκριμένα, στο σχέδιο του νέου κώδικα δικηγόρων, προβλέπεται η διενέργεια του εν λόγω διαγωνισμού σε πανελλήνιο επίπεδο, αποκλειστικά με γραπτές δοκιμασίες επί πρακτικών θεμάτων και με ιδιαίτερη πρόνοια για την αντικειμενικότητα και το αδιάβλητο των εξετάσεων και των αποτελεσμάτων.
4. Ως δικηγόρος ζείτε στο κέντρο της πόλης. Τι θα λέγατε στο Δήμαρχο για την πόλη μας;
Η Αθήνα είναι μία πόλη που έρχεται κατευθείαν μέσα από την Ιστορία. Κοιτίδα του πολιτισμού και της Δημοκρατίας, που η σύγχρονη εικόνα της κάθε άλλο παρά να ανταποκρίνεται στο μεγαλείο που μας υπενθυμίζουν τα αρχαία μνημεία, με πρώτο τον ιερό βράχο της Ακρόπολης. Ο κ. Καμίνης είχε ζητήσει την ψήφο των συμπολιτών μας με το συνδυασμό του «δικαίωμα στην πόλη». Σήμερα, περίπου δυόμισι χρόνια μετά, αισθάνομαι ότι, ως κάτοικος της Αθήνας, το δικαίωμά μου να ζω με αξιοπρέπεια και ασφάλεια σε αυτή την πόλη απέχει πολύ από το να έχει γίνει πραγματικότητα. Θα αναφερθώ εντελώς ενδεικτικά στην έξαρση της εγκληματικότητας στις συνοικίες πέριξ του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, της Νομικής Σχολής Αθηνών, της Πλατείας Κάνιγγος και του Πολυτεχνείου. Συγκεκριμένα, η διαρκώς επιδεινούμενη κατάσταση με την εμπορία και τη χρήση απαγορευμένων ναρκωτικών ουσιών, μέρα και νύχτα, μπροστά στα μάτια όλων μας, η οποία πλέον έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο, θέτει σε άμεσο κίνδυνο την ασφάλεια των πολιτών. Ιδίως, επί της οδού Στουρνάρη, η διακίνηση ναρκωτικών ουσιών και λαθραίων τσιγάρων συνεπάγεται διαρκείς συμπλοκές μεταξύ των επιμέρους συμμοριών, με αποτέλεσμα να τίθεται σε άμεσο κίνδυνο η ζωή και η σωματική ακεραιότητα όχι μόνο των περιοίκων αλλά και κάθε διερχόμενου. Φαινόμενα αυτού του είδους, όπως η εν λόγω «ναρκο-πανήγυρη», όχι μόνο δεν αρμόζουν σε ένα σύγχρονο κράτος δικαίου αλλά υποσκάπτουν και τα θεμέλια της ίδιας της δημοκρατικής κοινωνίας.
5. Η σχέση του δικηγόρου και του προέδρου του ΔΣΑ με την πολιτική και τους πολιτικούς είναι άμεση. Θεωρείτε ότι ο πρόεδρος του ΔΣΑ συμμετέχει στο πολιτικό γίγνεσθαι του τόπου; Ποια θα θέλατε να είναι η παρακαταθήκη σας ως προέδρου του ΔΣΑ;
Πέρα από το συνδικαλιστικό και επιστημονικό του χαρακτήρα, ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, ο πρώτος και μεγαλύτερος σύλλογος νομικών επιστημόνων στην Ελλάδα, ανταποκρινόμενος στον κατά νόμο θεσμικό του ρόλο, αναλαμβάνει διαχρονικά πρωτοβουλίες απέναντι σε κάθε μορφής εξουσία που επιβουλεύεται τη δημοκρατία, τα συνταγματικώς και διεθνώς κατοχυρωμένα δικαιώματα του ανθρώπου και του πολίτη και, εν γένει, το συνταγματικό μας πολιτισμό. Ιδίως σε μία εποχή στην οποία τείνουμε να εθιστούμε στη συνταγματική εκτροπή, με την υποβολή της χώρας μας υπό καθεστώς διεθνούς οικονομικού ελέγχου, την υποκατάσταση των εκλεγμένων κυβερνήσεων από διεθνούς παράγοντες που φιλοδοξούν να χαράσσουν τη γενική πολιτική ενός κυρίαρχου κράτους, τους κανόνες δικαίου να παράγονται σε μεγάλο βαθμό με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, οι οποίες, ως γνωστών, αποτελούν πράξεις όχι της νομοθετικής αλλά της εκτελεστικής εξουσίας, και την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής να γίνεται όλο και πιο συχνά με μέσα βίαιου εξαναγκασμού, όπως είναι οι επιτάξεις προσωπικών υπηρεσιών, το δικηγορικό σώμα έχει δημοκρατικό καθήκον να αντιστέκεται με κάθε θεμιτό και νόμιμο μέσο απέναντι σε κάθε μεθόδευση ή πρακτική που λαμβάνει χώρα κατά κατάλυση του Συντάγματος. Σε ό,τι με αφορά, από τις διαρκείς πρωτοβουλίες μας για τη βελτίωση της δικηγορικής καθημερινότητας, όπως συμβαίνει λ.χ. με την προώθηση της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης σε όλους τους τομείς, μέχρι τις θεσμικές μας παρεμβάσεις για την προάσπιση των δικαιωμάτων των πολιτών, αισθάνομαι υπερήφανος για το γεγονός ότι ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών λειτουργεί με άξονα τα δικαιώματα και τα συμφέροντα του δικηγορικού σώματος και του κοινωνικού συνόλου, μακριά από λογικές κομματικών επιδιώξεων ή πολιτικών σκοπιμοτήτων. Μαζί με την αξία του έργου μας, αυτή θα ήθελα να είναι και η παρακαταθήκη μου ως προέδρου του ΔΣΑ για τις επόμενες γενιές.