16 Dec για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας
Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας γίνεται από την Βουλή των Ελλήνων και οι υποψήφιοι προτείνονται μόνο από τις κοινοβουλευτικές ομάδες. Για να εκλεγεί κάποιος στο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας πρέπει να πληροί τέσσερις βασικές προϋποθέσεις:
• Να είναι Έλληνας πολίτης για πέντε τουλάχιστον έτη
• Να έχει από πατέρα ή μητέρα ελληνική καταγωγή
• Να έχει συμπληρώσει το τεσσαρακοστό έτος της ηλικίας του
• Να έχει τη νόμιμη ικανότητα του εκλέγειν
Από τη στιγμή που συντρέχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις, μπορεί οποιοσδήποτε να προταθεί από τις κοινοβουλευτικές ομάδες για το αξίωμα. Αν και απαιτείται να δοθεί όρκος ενώπιον της Βουλής σύμφωνα με το ορθόδοξο χριστιανικό δόγμα (άρθρο 33 παρ. 2), κρατεί η άποψη ότι δεν αποτελεί προϋπόθεση η θρησκεία του υποψηφίου. Σύμφωνα με το Σύνταγμα, η επανεκλογή του ίδιου προσώπου επιτρέπεται μία μόνο φορά, ενώ Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν μπορεί να συμμετάσχει στην εκλογή που ακολουθεί εξαιτίας της παραίτησής του
Σύμφωνα με το Σύνταγμα η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από τη Bουλή γίνεται με ονομαστική ψηφοφορία και σε ειδική συνεδρίαση, που συγκαλείται από τον Πρόεδρο της Bουλής τουλάχιστον έναν μήνα πριν λήξει η θητεία του εν ενεργεία Προέδρου της Δημοκρατίας, κατά τα οριζόμενα στον Kανονισμό της Bουλής.
Σε περίπτωση οριστικής αδυναμίας του Προέδρου της Δημοκρατίας να εκπληρώσει τα καθήκοντά του, κατά τους ορισμούς του άρθρου 34 παράγραφος 2, καθώς επίσης και σε περίπτωση που ο Πρόεδρος παραιτηθεί, πεθάνει ή κηρυχθεί έκπτωτος κατά τις διατάξεις του Συντάγματος, η συνεδρίαση της Bουλής για την εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας συγκαλείται μέσα σε δέκα ημέρες το αργότερο αφότου έληξε πρόωρα η θητεία του προηγούμενου Προέδρου.
Η διαδικασία εκλογής έχει ως εξής:
Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας διεξάγεται είτε σε μία είτε σε δύο φάσεις ανάμεσα στις οποίες μεσολαβούν υποχρεωτικά βουλευτικές εκλογές.
Η πρώτη φάση περιλαμβάνει τρεις επί μέρους ψηφοφορίες:
– Πρώτη ψηφοφορία 200 ψήφοι
Στην πρώτη ψηφοφορία απαιτείται πλειοψηφία των δύο τρίτων του συνολικού αριθμού των βουλευτών
-Δεύτερη ψηφοφορία – 200 ψήφοι
Εάν δεν συγκεντρωθεί η πλειοψηφία αυτή, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται μετά από πέντε ημέρες και απαιτείται η ίδια πλειοψηφία
– Τρίτη ψηφοφορία 180 ψήφοι
Εάν και πάλι δεν συγκεντρωθεί η απαιτουμένη πλειοψηφία, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται μετά από πέντε ημέρες και εκλέγεται Πρόεδρος Δημοκρατίας εκείνος που συγκεντρώνει την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του συνολικού αριθμού των βουλευτών.
Εάν αποβεί άκαρπη και η τρίτη ψηφοφορία, τότε η Βουλή διαλύεται μέσα σε δέκα μέρες και προκηρύσσονται εκλογές για την ανάδειξη νέας Βουλής.
Δεύτερη φάση της διαδικασίας
Η δεύτερη φάση της διαδικασίας διεξάγεται από τη νέα Βουλή αμέσως μετά τη συγκρότησή της σε σώμα και περιλαμβάνει άλλες τρεις διαδοχικές ψηφοφορίες:
– Πρώτη ψηφοφορία – 180 ψήφοι
Κατά την πρώτη ψηφοφορία απαιτείται πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των βουλευτών
-Δεύτερη ψηφοφορία 151 ψήφοι
Εάν δεν επιτευχθεί η πλειοψηφία αυτή, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται μέσα σε πέντε ημέρες και απαιτείται απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών
– Τρίτη ψηφοφορία
Εάν δεν επιτευχθεί ούτε και αυτή η πλειοψηφία τότε μετά από πέντε ημέρες, διεξάγεται η τρίτη και τελευταία ψηφοφορία, μεταξύ των δύο προσώπων που πλειοψήφησαν, κατά την οποία εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκεντρώνει τις περισσότερες ψήφους.
Σε περίπτωση πάντως ισοψηφίας αν και δεν προβλέπεται από το Σύνταγμα δεν αποκλείεται και να πραγματοποιηθεί κλήρωση ανάμεσα στους δύο ισοψηφίσαντες υποψήφιους.
Κατά τον Κανονισμό της Βουλής
Το άρθρο 140 του Κανονισμού της Βουλής περιγράφει τα βήματα που θα γίνουν στις ψηφοφορίες για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, αρχής γενομένης την προσεχή Τετάρτη 17 Δεκεμβρίου στις 7 το απόγευμα. Ο Κανονισμός προβλέπει πως αν βουλευτής δεν επιθυμεί να εκφράσει την προτίμησή του υπέρ ορισμένου προσώπου, τότε δηλώνει «παρών». Έτσι, εφόσον μοναδικός προτεινόμενος είναι ο Σταύρος Δήμας (σ.σ. την προηγούμενη εβδομάδα ο πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς ως πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, δήλωσε με επιστολή του στον Πρόεδρο της Βουλής ότι προτείνει τον κ. Σταύρο Δήμα), το αποτέλεσμα που θα ανακοινωθεί θα είναι οι ψήφοι των βουλευτών που θα ψηφίσουν Σταύρο Δήμα και οι υπόλοιποι θα λογίζονται ως «παρών». Με βάση ανάλογη διαδικασία στο παρελθόν, κάθε βουλευτής που θα ακούει το όνομά του θα σηκώνεται όρθιος και θα εκφράζει την προτίμησή του.
Της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας δεν προηγείται συζήτηση. Η Βουλή ψηφίζει ύστερα από προτάσεις που μπορούν να γίνουν μόνο από τις Κοινοβουλευτικές Ομάδες. Δικαίωμα πρότασης έχει και η κατά την έννοια του άρθρου 16 παρ. 5 Ομάδα των ανεξαρτήτων, υποψήφιος της οποίας θεωρείται όποιος συγκεντρώσει τις περισσότερες υποδείξεις των μελών της. Άλλες υποψηφιότητες δεν ανακοινώνονται στη Βουλή.
«Η ονομαστική ψηφοφορία για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας διεξάγεται πάντοτε με ονομαστική κλήση», όπως ορίζει το άρθρο 140 του Κανονισμού της Βουλής. «Ο Πρόεδρος καλεί ένα βουλευτή από τη Συμπολίτευση και έναν από την Αντιπολίτευση για να εκφωνήσουν τον κατάλογο των βουλευτών και να καταμετρήσουν τις ψήφους. Κάθε βουλευτής μετά την ονομαστική κλήση του αναφέρει το όνομα της προτίμησής του, ενώ οι ψηφολέκτες σημειώνουν, ο καθένας χωριστά, την ψήφο του κάθε βουλευτή. Βουλευτές που δεν επιθυμούν να εκφράσουν την προτίμησή τους υπέρ ορισμένου προσώπου δηλώνουν παρών. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται αιτιολόγηση της ψήφου», αναφέρει ο Κανονισμός της Βουλής.
Μετά το πέρας της ονομαστικής ψηφοφορίας, συντάσσεται πρακτικό στο οποίο καταχωρίζονται τα ονόματα των παρόντων και των απόντων βουλευτών, η ψήφος καθενός κατά τα ανωτέρω, καθώς και το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας. Το πρακτικό της ψηφοφορίας θα υπογραφεί από τους ψηφολέκτες, τον πρόεδρο και τους γραμματείς της Βουλής και θα καταχωρηθεί στα Πρακτικά.
Στις 3 Φεβρουαρίου 2010, όταν η Βουλή επανεξέλεξε στο ύπατο αξίωμα της χώρας τον Κάρολο Παπούλια, η διαδικασία ξεκίνησε στις 11 το πρωί. Νωρίτερα, ο τότε πρόεδρος της Βουλής, Φίλιππος Πετσάλνικος ανέγνωσε τον Κανονισμό της Βουλής σχετικά με τη διαδικασία εκλογής, καθώς και τις τρεις επιστολές που του είχαν αποστείλει οι πρόεδροι των Κοινοβουλευτικών Ομάδων του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και του ΛΑΟΣ με την οποία πρότειναν τον Κάρολο Παπούλια για Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Στη συνέχεια, κλήθηκαν στην έδρα οι ψηφολέκτες οι οποίοι εκφώνησαν τα ονόματα των ψηφισάντων που σηκώνονταν όρθιοι και εξέφραζαν την προτίμησή τους. Η διαδικασία κράτησε περίπου 40 λεπτά έως την καταμέτρηση και την ανακοίνωση του αποτελέσματος. Ο Κάρολος Παπούλιας είχε επανεκλεγεί με 266 ψήφους Πρόεδρος της Δημοκρατίας από σύσσωμες τις Κοινοβουλευτικές Ομάδες του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και του ΛΑΟΣ. Στην ψηφοφορία εκείνη, 32 βουλευτές των ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ δήλωσαν «παρών». Απουσίαζαν οι βουλευτές του ΚΚΕ, Γιώργος Μαρίνος και Σοφία Καλαντίδου.
